گفتگو با انگشترساز محله عیدگاه درباره این پیشه | دست‌ساز‌هایی از سیم و سنگ

نجمه موسوی‌زاده | شهرآرانیوز؛ سن‌وسال چندانی نداشت که به رسم زمانه و برای اینکه در کنار تحصیل، هنری نیز بیاموزد، در یک کارگاه انگشترسازی مشغول به کار شد. روز‌های اولی که به دستان هنرمند استادش نگاه می‌کرد، تصور اینکه روزی بتواند همانند او انگشتر بسازد، برای ذهن کودکانه‌اش سخت بود. ظرافت و دقت در این هنر حرف اول را می‌زد و انگشتان پسربچه ده‌ساله بیشتر به‌دنبال بازی و سرگرمی است، تا اینکه بخواهد حواسش را جمع کاری کند، اما همین نگاه‌کردن‌های مستمر باعث شد تا در زمان کمی تصمیم بگیرد انگشتری بسازد که در دستان دیگران از زیبایی بدرخشد. اکنون ۵۰ سال از آن زمان می‌گذرد. تعداد انگشتر‌هایی را که در این سال‌ها ساخته است، به خاطر ندارد، اما رضایت و لبخند مشتری همیشه قوت قلبی برای ادامه کارش بوده است. علی مؤدب در محله عیدگاه با دستان هنرمندش در ۲ شکل سنتی و صنعتی انگشتر‌هایی خلق می‌کند که علاوه بر فروش به مجاوران و زائران مشهدالرضا (ع)، به کشور عراق نیز صادر می‌شود.

 

آرام و شمرده صحبت می‌کند. تجربه این سال‌ها و نوع شغلش باعث شده است تا صبور باشد و حرفش را به‌موقع و واضح بیان کند: پدرم عطاری داشت، اما با هدف اینکه هنری بیاموزم، من را در ده‌سالگی به مغازه انگشترسازی برد. الان و بعد از گذشت سال‌ها، برادرانم و چندنفر از اقوام نیز در همین حرفه مشغول به کار هستند. کاری که علاوه بر هنر، تعهد و اعتماد در آن حرف اول را می‌زند.

مؤدب می‌گوید: بیشتر انگشتر‌های موجود در بازار با سنگ‌های قیمتی ازجمله عقیق و فیروزه یا نگین‌های مختلف تزیین می‌شود و بنا به سفارش مشتری ساخته می‌شود. تشخیص اصالت برخی از سنگ‌ها مانند فیروزه بسیار سخت است و باید استادان این کار نظر بدهند. اینجاست که حرف از تعهد و اعتماد بین انگشترساز و مشتری به میان می‌آید.

وی با اشاره به چگونگی کار خود، بیان می‌کند: انگشترسازی در ۲ شکل سنتی و صنعتی انجام می‌شود و کار یک نفر و ۲ نفر نیست، بلکه چندنفر با هنر‌های مختلف شامل قلم‌زن، خطاط، مخراجگر و... در کنار یکدیگر انگشتر را می‌سازند. در شکل سنتی نیز ساخت انگشتر به‌صورت دست‌ساز است که در تعداد محدود و بدون استفاده از دستگاه‌های صنعتی پیشرفته، برش‌های روی فلز با دست انجام می‌شود و به‌دلیل ظرافت و دقت این نوع ساخت، بسته به طرح و سفارش مشتری، ممکن است ۲ روز تا ۲ ماه طول بکشد.

 

مؤدب می‌افزاید: در روش صنعتی کار ساده‌تر است و تعداد سفارش‌ها از دست‌کم ۲۰۰ انگشتر شروع می‌شود. بعد از اینکه طراح یا قالب‌زن طرح روی فلز را می‌زند، دستگاه در تعداد بالا از روی آن کپی‌برداری می‌کند و تحویل می‌دهد و برای دفعه‌های بعدی نیز لازم است کد طرح به دستگاه داده شود تا دوباره از روی آن ساخته شود.

 

وی با بیان اینکه انگشترسازی سنتی یکی از هنر‌هایی است که به‌دلیل گران بودنش و بی‌توجهی مسئولان به مرور زمان به فراموشی سپرده می‌شود، تصریح می‌کند: طبق سلیقه مشتری، طرح انگشتر روی کاغذ پیاده می‌شود، سپس ریخته‌گری نقره صورت می‌گیرد و با ابزار و قالب‌ها شکل روی کار درمی‌آید و بعد انگشتری ساخته می‌شود که در کشور مانند آن وجود ندارد، اما متأسفانه همواره به صنایع دستی آن‌طور که باید توجه نمی‌شود و همین موضوع باعث کناررفتن هنرمندان از این شغل شده است.

مؤدب گریزی هم به صادرات انگشتر می‌زند و می‌گوید: اگر مرز‌های کشور باز باشد، به نجف و کربلا هم انگشتری صادر می‌کنیم. این موضوع شاید به چشم مردم کشورمان نیاید و حتی برخی از عراق انگشتر سوغاتی می‌آورند. این در صورتی است که زیباترین انگشتر‌های قلم‌زنی‌شده با سنگ‌های اصل در مجاورت حرم امام رضا (ع) ساخته می‌شود.